RAK SZYJKI MACICY – główny winowajca to HPV

Rak szyjki macicy to drugi co do częstości występowania typowo kobiecy nowotwór na świecie i najczęstszy nowotwór narządu rodnego u kobiet.
Każdego roku na świecie na raka szyjki macicy zapada około 500 000 kobiet. W Europie, co 18 minut z jego powodu umiera jedna. Co roku około 3 500 Polek słyszy diagnozę – nowotwór! Połowa z nich nigdy nie wyzdrowieje, ponieważ zgłosiła się do lekarza zbyt późno.
Raka szyjki macicy wykrywa się najczęściej u kobiet w wieku 40-55 lat, ale niemała jest tez grupa kobiet, u których rak rozwinął się po 25. roku życia. Rak szyjki macicy rozwija się bezboleśnie. Przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów.
Czynniki ryzyka
Za powstawanie nowotworu odpowiedzialne są niektóre typy wirusa brodawczaka ludzkiego – Human PapilomaVirus (HPV), przenoszone drogą płciową. Z badań wynika, że prezerwatywy nie chronią przed wirusem HPV, chyba że zawierają środki wirusobójcze.
Każda kobieta, niezależnie od wieku narażona jest na zakażenie się HPV- jego rakotwórczymi typami. Do zakażenia może dojść w czasie stosunku płciowego, jak również w przypadku bezpośredniego kontaktu ze skórą osoby zakażonej. Mężczyżni i kobiety, rozpoczynając życie seksualne mogą mieć kontakt zarówno z typami HPV niskiego ryzyka, jak również tymi najgroźniejszymi. Około 80% osób aktywnych seksualnie ulega zarażeniu wirusem HPV przynajmniej raz w ciągu całego życia.
Długotrwałe zakażenie HPV jest uważane za niezbędny i najważniejszy czynnik chorobotwórczy w przypadku raka szyjki macicy. U prawie wszystkich kobiet chorych na raka szyjki macicy lub mających zmiany przednowotworowe wykryto obecność wirusa brodawczaka ludzkiego – HPV (Human PapillomaVirus), a ściślej – jego rakotwórczych typów: HPV 16 i 18 (odpowiadają za ponad 70 procent przypadków choroby) oraz HPV 31, 33, 45.
Profilaktyka
Raka szyjki macicy można łatwo wykryć nawet we wczesnym stadium rozwoju.
Podstawą wczesnego wykrycia i skutecznej walki z tym nowotworem jest regularne wykonywanie cytologii. To właśnie cytologia pozwala wykryć wewnątrznabłonkową neoplazję szyjki macicy (inne określenie to dysplazja szyjki macicy albo rak przedinwazyjny), która poprzedza inwazyjnego raka szyjki macicy.
Z bezpłatnych badań cytologicznych w ramach Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy mogą skorzystać kobiety w wieku 25-59, które nie miały wykonywanej cytologii w ramach NFZ w ciągu ostatnich 3 lat.
Kobiety młodsze niż 25 lat i starsze niż 59 lat, mogą skorzystać z badania cytologicznego w ramach porady udzielonej przez lekarza ginekologa.

Jak przygotować się do wymazu cytologicznego:
•zgłoś się co najmniej 2 dni po zakończeniu krwawienia miesiączkowego,
•48 godzin przed pobraniem wymazu cytologicznego nie używaj żadnych leków dopochwowych, nie wykonuj płukania pochwy,
•24 godziny przed pobraniem wymazu zrezygnuj ze współżycia płciowego,
•Od ostatniego badania ginekologicznego /USG przezpochwowego powinien upłynąć co najmniej 1 dzień.
Etap diagnostyczny
Polega na ocenie mikroskopowej materiału cytologicznego w pracowni patomorfologii. Pobiera się komórki nabłonka i dzieli się je na cztery rodzaje: normalne, atypowe, przedrakowe, rakowe. Jeżeli pojawią się komórki atypowe, to zaleca się stosowanie środków przeciwzapalnych i ponownie wykonuje się cytologię.
Po zbadaniu preparatu wynik jest przesyłany do poradni, która pobrała materiał do badania.

Etap pogłębionej diagnostyki
W przypadku stwierdzenia występowania komórek przedrakowych, zleca się wykonanie kolposkopii i badania, które potwierdzi cechy onkologiczne wirusa. Kolposkopia polega na oświetleniu wnętrza szyjki macicy specjalnym aparatem optycznym i pobraniem próbki chorej tkanki. Niekiedy, aby lepiej ją zobaczyć, ścianki pochwy pokrywa się roztworem, który uwidacznia obszary chorobowo zmienione.
W przypadku konieczności zweryfikowania obrazu kolposkopowego, pobierane są celowane wycinki do badania histopatologicznego. Na tej podstawie podejmowane są decyzje dotyczące dalszego leczenia. Skierowanie do leczenia lub określenie terminu kolejnego badania cytologicznego. Badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym.
W krajach, w których 20 lat temu udało się wprowadzić powszechne badania cytologiczne, śmiertelność zmniejszyła się nawet o 80% (tak jest w Islandii).

Objawy szyjki macicy:obfite upławy, ból podczas stosunku, ból w podbrzuszu, krwawienie po stosunku lub badaniu ginekologicznym, dłuższe i bardziej obfite niż zazwyczaj krwawienia miesięczne, krwawienie pomiędzy regularnymi krwawieniami miesięcznymi, nietypowe krwawienie z pochwy, krwawienie po menopauzie.

Co to jest rak szyjki macicy?
Nowotwór szyjki macicy polega na niekontrolowanym i nieprawidłowym rozroście komórek nabłonka szyjki macicy, czyli jej dolnej części uchodzącej do pochwy.
Wyróżnia się cztery stopnie raka szyjki macicy: I – zmiany chorobowe występują tylko w szyjce, II- rak wykracza poza szyjkę i może zajmować nawet 2/3 górnej części pochwy, III – rak zajmuje szyjkę macicy i pochwę, IV – rak zajmuje pęcherz moczowy, odbytnicę i inne narządy. Rak szyjki macicy jest drugą co do częstości występowania chorobą nowotworową, na którą cierpią kobiety.
Sposób leczenia raka szyjki macicy zależy od stopnia jego zaawansowania i ogólnego stanu pacjentki. Znaczącą rolę w jego leczeniu odgrywa radioterapia i radiochemioterapia.

Poradniki na skróty