HPV (Human Papiloma Virus) – wirus brodawczaka ludzkiego
Towarzyszy ludziom od zarania dziejów. Istnieje ponad 200 typów HPV.
W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku stwierdzono, że wirus HPV wpływa na powstawanie raka szyjki macicy.
Udział wirusa HPV w procesie nowotworowym (rak gardła i krtani) po raz pierwszy zasugerowano w roku 1994 oraz 2005, co zostało potwierdzone przez liczne grupy badawcze.
Zakażenie HPV (wirusem brodawczaka ludzkiego) jest najczęstszą chorobą przenoszoną drogą płciową między partnerami seksualnymi, którzy mają kontakt genitalny, genitalno-analny, oralno-genitalny. Zakażenie możliwe jest także przez bezpośredni kontakt ze zmianami skórnymi lub na błonach śluzowych.
W znacznej większości przypadków dochodzi do samoistnego wyleczenia, kiedy układ odpornościowy działa poprawnie. U części osób zakażenie może się utrzymywać i mogą pojawiać się objawy: nieprawidłowy wynik cytologii, powstanie kurzajek, brodawek, kłykcin kończystych.
Najczęstszym nowotworem złośliwym wywoływanym przez tego wirusa jest rak szyjki macicy. HPV odpowiada za blisko 100% stanów przedrakowych i raka szyjki macicy.
Badanie cytologiczne jest najskuteczniejszą metodą profilaktyki raka szyjki macicy. Badanie cytologiczne wykrywa zmiany wywołane wirusem HPV, daje szansę na wykrycie raka we wczesnym stadium rozwoju, kiedy można go wyleczyć. Test DNA HPV ocenia obecność i typ wirusa.
Natomiast infekcja innymi onkogennymi typami HPV może być przyczyną innych nowotworów: raka sromu i pochwy u kobiet oraz raka prącia u mężczyzn, niektórych nowotworów głowy i szyi, jamy ustnej, górnych dróg oddechowych i płuc. Wirus powoduje 64-100 % stanów przedrakowych pochwy, 90 % nowotworów odbytu, a także nowotwory prącia, sromu, jamy ustnej, nosogardzieli, nasady języka, wargi, gardła, krtani, głowy i szyi, jamy nosowej. Przypadki nowotworów w Europie, np. jamy ustnej (10% u mężczyzn i 3,5% u kobiet, nosogardła (ok. 20%), prącia (2%), odbytu (87%).